Innovatie kan alle kanten opgaan. De dieselfraude van Volkswagen is een voorbeeld van hele knappe innovatie helemaal de verkeerde kant op. Dat type innovatie wil je niet.
Dit is één van de redenen waarom het belangrijk is bewust een overkoepelend en richtinggevend perspectief te scheppen voor je innovatie-inspanning. Waarom willen we innoveren? Waar moet het naartoe? Wat is het precies dat je wil verbeteren? En voor wie? Waaraan gaan we zien of we op de goede weg zijn? Welke innovaties moeten we juist terugfluiten? Bij het bereiken van welke mijlpalen mogen we succes claimen? Een antwoord op dit type vragen vereist een referentiekader dat voor iedereen zichtbaar en bespreekbaar is.
Voor het rechtsbestel is zo’n richtinggevend perspectief bij uitstek hard nodig. Het lijkt misschien alsof iedereen daaraan met dezelfde verzameling idealen werkt. Maar er wordt zelden expliciet over gesproken en daardoor is er alle ruimte voor allerlei partiële ideeën over wat ze zouden kunnen verbeteren om ‘een veilige en rechtvaardige samenleving’ te bevorderen. Bovendien bestaan de rechtsstatelijke instituties uit allerlei partijen die allemaal hun eigen belangen hebben en daardoor allemaal een eigen innovatie-oriëntatie. Een expliciet overkoepelend beeld kan zorgen voor samenhang en context en kan voor verbinding zorgen tussen de verschillende spelers in dit veld.
In april 2015 schreven Max Kommer en ik een artikel in NJB om een voorstel te presenteren voor zo’n richtinggevend perspectief inclusief meetlat voor de (kwaliteit van de) Nederlandse rechtsstaat. Op donderdag 15 oktober 2015 zal ik het in een Lagerhuisdebat in discussie brengen.
